Artés (Bearn)
Vilatge d'Occitània |
Artés
Arthez-de-Béarn | ||
---|---|---|
La capèra de la comandaria de Caubin | ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 27′ 56″ N, 0° 36′ 52″ O | |
Superfícia | 27,92 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
231 m 211 m 92 m | |
Geografia politica | ||
País | Bearn | |
Estat | França | |
Region 75 |
Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània | |
Departament 64 |
Pirenèus Atlantics | |
Arrondiment 643 |
Pau | |
Canton 6403 |
Artics e País de Seuvèstre (Artés (caplòc) abans 2015) | |
Intercom 246401673 |
CC de Lac-Ortès | |
Cònsol | Philippe Garcia (2014-2020) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2019) |
1 835 ab. 1 877 ab. | |
Densitat | 65,87 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | (en francés) | |
Còde postal | 64370 | |
Còde INSEE | 64057 |
Artés [1] (Arthez-de-Béarn en francés) qu'ei ua comuna bearnesa qui hè partida deu departament deus Pirenèus Atlantics e de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Artés qu'ei situat au nòrd de Bearn près d'Ortès e tòcatocant dab Lac.
Comunas tanhentas
[modificar | Modificar lo còdi]Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]La prononciacion qu'ei [ar'tes]. Las fòrmas ancianas que son Artes en 1220, Artesium, en latin, en 1305, Arthes en 1345, Arthees en 1385, Ercies, Erciel, Hereciel, Harciel ! (Froissart), Arthes (mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIIIau) [2].
Dauzat que pensa Artés ei un tèma escur, probablament aquitanic, dab lo sufixe prelatin es(um) [3].
Segon Miquèu Grosclaude, que i a dens lo nom lo radicau basco-aquitan, « preindoeuropèu d'origina mediterranèa » arte, « euse, Quercus ilex », mès qui cambiè de sens per designar ua vegetacion brostèra, sustot on i a pas d'euse ([arbo mediterranèu]. Lo sufixe qu'ei basco, dab shiulanta (-etz) e qu'a probablament un sens collectiu [2].
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Situada suu camin romieu de la Via Podiensis (enter Morlana e Seuvalada) que possedeish un espitau fondat en 1154 per l'Òrdi de Malta : la comanda de Caubin. Artés qu'èra ua plaça hòrta qui he partida deu hialat de hortalessas de Gaston Fèbus. Dens lo denombrament d'aqueth sobeiran, que contava 255 huecs vius ; com dens d'autas vila de Bearn, ua partida d'aquesta populacion qu'èra cagòts qui non podèvan pas utilizar sonque la hont loa : la hont deus cagòts. En 1569, durant las guèrras de religion, las òsts protestantas de Gabriel I de Mongomery qu'aucidón los set hrairs qui i demoravan. Venut a la Revolucion, l'espitau que ho restaurat en 1966 peus Amics de Caubin, ua associacion apitada entàd aqueth prètzhèit.
Artés que ho la tèrra de la Baronia d'Andons qui la darrèra barona e ho Corisanda d'Andonhs, l'aimadora deu Noste Enric.
En francés, que horniscon -de-Béarn au nom oficiau de la comuna en 1950.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 731 | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | - | - | 1 409 | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | 1 217 | - | - | - | - | 968 | 881
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 218 |
Cercar |
1 579 |
1 616 |
1 663 |
1 711 1 755 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 759 1 804 |
1 796 1 847 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
- En 2019 la populacion qu'èra de 1835 abitants.
Lòcs e monuments
[modificar | Modificar lo còdi]- Comandaria de Caubin
-
La capèra de Caubin
-
La capèra, auta vista
-
L'interior de la capèra
-
Lo jacent deu baron d'Andonsh
-
La maison comuna, dab lo drapèu de las duas vacas
Personalitats ligadas dab la comuna
[modificar | Modificar lo còdi]Véder tanben
[modificar | Modificar lo còdi]
|
Lo purmèr escut d'Artés que's blasona atau :deu camp d'aur cargat d'un leon rampant de sinoples lampassat de gules qui ei d'Andonhs, deu cap d'aur cargat de tres paus de gules qui son de Fois. Lo dusau que's blasona atau : deu camp d'aur cargat d'ua barra de sable.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 56
- ↑ 2,0 et 2,1 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 56
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 30