Groot Suiwering
Die Groot Suiwering (Russies: Большая чистка, Bolsjaja tsjistka) was ’n groot heksejag in die Sowjetunie om die land te "suiwer" van Josef Stalin se vermeende teenstanders (sowel persoonlik as polities, en soms hele groepe mense). Die moord op Sergei Kirof op 1 Desember 1934 het die Groot Suiwering ingelui.
Stalin se voorbeeld was Adolf Hitler, wat in dieselfde jaar die Naziparty van teenstanders gesuiwer het.
Terreur
[wysig | wysig bron]Kort ná Kirof se dood het Stalin ’n noodwet afgekondig (die Kirofwet op 1 Desember) wat die basis gevorm het van willekeurige terreur sonder enige skyn van wetlikheid. Volgens die wet sou ondersoeke in 10 dae of minder afgesluit word; die akte van beskuldiging sou 24 uur voor die verhoor aan die beskuldigde oorhandig word; as die doodstraf opgelê is, sou dit onmiddellik ná die uitspraak uitgevoer word.[1] Talle dodelyste is deur verskeie politici en NKWD-hoofde opgestel van mense wat verhoor moes word.
Binne drie jaar is twee miljoen mense kragtens dié wet tereggestel of na die Goelag gestuur.[2] Die slagoffers het ingesluit voormalige opposisieleiers binne die Kommunistiese Party, premiers, partyleiers van die Sowjet-deelrepublieke, intellektuele, offisiere, kunstenaars, regses en hul familielede, vriende en naamgenote. Ook gewone burgers wat willekeurig gekies is en etniese minderhede het slagoffers van die Groot Suiwering geword. Sommige etniese groepe is ook gedeeltelik of in hul geheel na afgeleë gebiede in Sentraal-Asië en Siberië verban en talle het op pad daarheen gesterf. Ná Stalin se dood is dié etniese minderhede toegelaat om terug te keer.
Die suiwering het ook ’n groot invloed gehad op die Rooi Leër, wat baie offisiere verloor het – onder andere drie van sy vyf maarskalke. Tussen 1937 en 1939 is sowat 35 000 offisiere ontslaan, aangehou of vermoor. In dié tyd is ook 5 van die 15 lede van die Politburo, 98 van die 139 lede van die Sentrale Komitee en 1 108 van die 1 966 afgevaardigdes van die 17de partykongres (1934) gearresteer en veroordeel.
Massagrafte en gedenktekens
[wysig | wysig bron]Ná die verbrokkeling van die Sowjetunie is talle massagrafte met tereggestelde slagoffers van die Groot Suiwering ontdek.[3][4][5][6] Sommige, soos dié by Koerapati naby Minsk en Bikiwnija naby Kiëf, het tot 200 000 lyke bevat.[7]
In 2007 is een so ’n terrein, by die Boetowo-gevangenis naby Moskou, ingerig as ’n gedenkteken vir die slagoffers van Stalinisme. Van Augustus 1937 tot Oktober 1938 is meer as 20 000 mense daar geskiet en begrawe.[8]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (ru) Wetteks Geargiveer 17 Junie 2013 op Wayback Machine
- ↑ Simon Sebag Montefiore. Stalin: The Court of the Red Tsar, Knopf, 2004 ISBN 1-4000-4230-5.
- ↑ "Pictorial essay: Death trenches bear witness to Stalin's purges" CNN, 17 Julie 1997
- ↑ "Mass grave found at Ukrainian monastery", BBC, 12 Julie 2002
- ↑ "Wary of its past, Russia ignores mass grave site", deur Fred Weir, The Christian Science Monitor, 10 Oktober 2002
- ↑ Stalin-era mass grave yields tons of bones Reuters. 9 Junie 2010
- ↑ Twentieth Century Atlas – Casualty Statistics – Biggest Battles and Massacres
- ↑ "Former Killing Ground Becomes Shrine to Stalin’s Victims" deur Sophia Kishkovsky, The New York Times, 8 Junie 2007
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Chase, William J. (2001). Enemies within the Gates?: The Comintern and the Stalinist Repression, 1934–1939. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 0-300-08242-8.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Conquest, Robert (1973) [1968]. The Great Terror: Stalin's Purge of the Thirties (Hersien uitg.). Londen: Macmillan. ISBN 978-0-02-527560-7.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Conquest, Robert (1987). Stalin and the Kirov Murder. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 0-19-505579-9.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Conquest, Robert (2008) [1990]. The Great Terror: A Reassessment. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-531700-8.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Courtois, Stéphane (1999). The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Getty, J. Arch (1985). Origins of the Great Purges: The Soviet Communist Party Reconsidered, 1933–1938. Cambridge: Cambridge University Press.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Getty, J. Arch; Manning, Roberta T. (1993). Stalinist Terror: New Perspectives. New York: Cambridge University Press.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Ilic, Melanie, red. (2006). Stalin's Terror Revisited. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Kuromiya, Hiroaki (2007). The Voices of the Dead: Stalin's Great Terror in the 1930s. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 0-300-12389-2.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Rogovin, Vadim (1998). 1937: Stalin's Year of Terror. Mehring Books. ISBN 0-929087-77-1.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Rosefielde, Steven (2009). Red Holocaust. Londen: Routledge. ISBN 0-415-77757-7.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Thurston, Robert (1998). Life and Terror in Stalin's Russia, 1934–1941. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-07442-0.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- The Case of Bukharin Transkripsie van Nikolai Boecharin se getuienis en laaste pleidooi; uit “The Case of the Anti-Soviet Block of Rights and Trotskyites”, Red Star Press, 1973, ble. 369-439, 767-779
- Video van die Derde Moskouse Verhoor
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Groot Suiwering.
