Piotr Lubart

Piotr Lubart

biskup tytularny Lacedaemonia
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	ok. 1470 Kraków
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1530 Kraków
Biskup pomocniczy płocki
Okres sprawowania	od 1514
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Nominacja biskupia	9 stycznia 1514
Sakra biskupia	nieznana

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	nieznana
Współkonsekrowani biskupi Rafał Leszczyński 11 września 1524 Jan Karnkowski 20 września 1528 Dominik Małachowski 20 września 1528

Piotr Lubart zwany Aurifaber (ur. ok. 1470 w Krakowie, zm. 21 grudnia 1530 tamże) – doktor teologii, profesor Akademii Krakowskiej, biskup sufragan płocki, filozof, bibliofil.

Życiorys

Pochodził z rodziny złotników krakowskich notowanej w Krakowie już w XIV wieku. Był synem Mikołaja Lubarta Aurifabera, miał młodszego przyrodniego brata Stanisława (zm. 1541), profesora Uniwersytetu Krakowskiego .

W 1488 studiował na wydziale nauk wyzwolonych Akademii Krakowskiej uzyskując w 1491 tytuł bakałarza, a w 1495 magistra. Do 1507 pracował jako wykładowca na Wydziale sztuk wyzwolonych. Był uczniem Jakuba z Gostynina i za nim był zwolennikiem via antiqua w filozofii .

W 1507 roku uzyskał zgodę na wyjazd do Rzymu gdzie kontynuował studia teologiczne zakończone uzyskaniem tytułu doktora teologii . Uzyskał też w Kurii Rzymskiej ekspektatywę uzyskania profesury na najbliższym wolnym stanowisku w Kolegium Większym Uniwersytetu Krakowskiego. Spotkało się to jednak z oporem i oburzeniem kadry profesorskiej Uniwersytetu . W 1512 występuje w dokumentach jako profesor teologii i prowadził wykłady z teologii (zachowały się komentarze do Ewangelii Łukasza i Ewangelii Jana. Brak jednak ścisłych dowodów na to, że został inkorporowany do Wydziału Teologicznego . Został też proboszczem uniwersyteckiego Kościoła św. Anny .

W czasie studiów zawarł znajomość z późniejszym biskupem płockim Erazmem Ciołkiem. Jego przyjaźni i protekcji zawdzięczał w latach 1513-1514 stanowisko opata w klasztorze Benedyktynów w Płocku. W 1514 został wybrany na urząd biskupa sufragana płockiego z tytularna siedzibą biskupia w Lacedemonie. Bardzo aktywnie uczestniczył w życiu kapituły, jak i diecezji płockiej będąc delegatem na synody prowincjonalne, polubownym sędzią i wizytatorem. Z polecenia biskupa Andrzeja Krzyckiego zajmował się zbieraniem specjalnego podatku pro fabrica ecclesiae dla upiększenia katedry płockiej, który bardzo przydał się po pożarze z marca 1530 do odbudowy katedry, we wrześniu 1530 zobowiązał się również do sfinansowania budowy kaplicy św. Anny przy katedrze .

Ostatnia informacja o życiu biskupa Piotra pochodzi z 1 października 1530, kiedy to przyjechał do Krakowa. Zmarł nad ranem 21 grudnia 1530, prawdopodobnie 23 grudnia odbył się pogrzeb w kościele Mariackim. Na jego płytę nagrobną i miejsce pochówku trafili konserwatorzy w trakcie prac remontowo-konserwatorskich w 2009 .

Twórczość

Piotr Lubart był autorem prac teologicznych i filozoficznych. Był również bibliofilem, który zgromadził liczny księgozbiór rękopisów i inkunabułów. Duża część tego księgozbioru (40-50 ksiąg) została przekazana po jego śmierci bibliotece katedralnej w Płocku, z zagwarantowanym prawem dożywotniego korzystania przez brat biskupa Piotra, Stanisława, będącego również wykonawcą testamentu. W czasie II wojny światowej księgi te zostały zagrabione przez Niemców i nie udało jej się odzyskać. Pozostała część księgozbioru trafiła do Biblioteki Jagiellońskiej, gdzie znajduje się do dzisiaj  .

W pierwszym okresu swoich pracy wykładowczej (1495-1507) Piotr Lubart zajmował się komentowaniem dzieł Arystotelesa: Analityk wtórych (za Idzim Rzymianinem i Pawłem z Wenecji), O duszy (za Tomaszem z Akwinu i Idzim Rzymianinem), O powstawaniu i ginięciu (za Albertem Wielkim, Idzim Rzymianinem, Aleksandrem z Aleksandrii i Marsyliuszem z Inghen), O niebie, O świecie, Ekonomiki, Parva naturalia, Metafizyki, Fizyki i Topik) oraz Tomasza z Akwinu (Byt i istota). Wykładał również dzieła Owidiusza (Metamorfozy i Heroidy), Wergiliusza (Eneida i Bukoliki) oraz komedie Terencjusza . W swoich wykładach i komentarzach podążał śladami swojego nauczyciela, Jakuba z Gostynina. Reprezentował popularny w końcu XV w. w Krakowie nurt arystotelizmu zwanego via antiqua. Cechował się on eklektyzmem, w którym pisma Arystotelesa czytane były przez pryzmat pism Awerroesa, Alberta Wielkiego, Tomasza z Akwinu i Idziego Rzymianina . W okresie późniejszym, jako profesor teologii, zajmował się komentowaniem ewangelii.

Bibliografia

• Aurifaber (Lubart) Piotr, [w:] HenrykH. Barycz HenrykH., Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 704-708 .
• MarianM. Zwiercan MarianM., Piotr Aurifaber z Krakowa, [w:] AndrzejA. Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 252-253 .

Linki zewnętrzne

• Krzysztof J. Czyżewski, Wojciech Walanus, Marek Walczak „Nagrobek sufragana płockiego Piotra Lubarta w kościele Mariackim w Krakowie” Rocznik Krakowski LXXV 2009
• Piotr Lubart [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-09-24]  (ang.).