Krechów (rejon lwowski)

Krechów
Крехів
	; Monaster w Krechowie
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	lwowski
Hromada	Żółkiew
Powierzchnia	18,14 km²
Populacja ; • liczba ludności; • gęstość	; 818; 45,09 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3252
Kod pocztowy	80352
	Położenie na mapie Ukrainy Krechów
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Krechów
	50°02′57″N 23°48′43″E/50,049167 23,811944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krechów (ukr. Крехів, Krechiw) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie lwowskim, 6 km na zachód od Żółkwi.

Historia

Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi lwowskiej województwa ruskiego^[1]. Wzmiankowany po raz pierwszy w 1456 roku^[2], początkowy był wsią królewską w starostwie jarosławskim, potem przeszedł w ręce rodziny Stadnickich, a od XVII wieku - na dziedziczną własność rodziny Sobieskich i jednocześnie został włączony do dóbr rodziny Żółkiewskich.

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Krechów w powiecie żółkiewskim województwa lwowskiego.

W 1930 katolicy obrządku łacińskiego rozpoczęli budowę kościoła w Krechowie. Jednak z powodu wybuchu wojny nigdy jej nie dokończyli^[3].

W kwietniu 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 50 Polaków^[4].

Opis

W wydanym w 1919 r. przewodniku po Galicji dr Orłowicz pisał: Wieś ze starą i bardzo stylową drewnianą cerkiewką. W lesie stoi klasztor bazylianów, połączony z zakładem wychowawczym. Był on dawniej obwarowany; pozostały mury z basztami, wały, brama z kamiennym mostem. Bogaty skarbiec, a w nim wiele szat liturgicznych, krucyfiksów i mszałów z klasztoru w Suczawie. Sama cerkiew o trzech kopułach, obok wysoka dzwonnica. Dwa obrazy, podobno pędzla Altamontego. W archiwum oryginalne przywileje królów polskich i carów rosyjskich, oraz tureckie kwity na okup (m.in. złą polszczyzną pisany kwit chana Selim Gireja z r. 1672). Wiele pamiątek wysprzedano, inne zabrał rząd w 1809 r. Przebywał tu często Jan III, pozostały po nim lipy. Ikonostas z cerkwi w Ławrowie. Pod cerkwią groby zakonników. Niedaleko groty, w których mieszkali zakonnicy przed założeniem klasztoru.

Monaster Krechowski

Na początku XVII wieku do Krechowa przybyli (prawdopodobnie z Ławry Pieczerskiej w Kijowie) dwaj prawosławni mnisi: Sylwester i Joił, którzy założyli krechowski klasztor, mieszczący się pierwotnie w lesie, na południe od dzisiejszych zabudowań klasztornych. Kilkanaście lat potem Stanisław Żółkiewski ofiarował im działkę u podnóża Pobożnej Góry, na którym około 1618 roku zaczęto wznosić klasztor, już 10 lat później został wydzielony z hierarchii cerkiewnej i obdarzony sporą niezależnością. 30 lat potem, ok. 1650 r. wzniesiono główną cerkiew Przemienienia Pańskiego.

Klasztor w swych dziejach był wielokrotnie niszczony: najpierw w 1659 r. przez Tatarów, w 1670 r. mnichów dosięgła epidemia dżumy, a 2 lata potem ponownie został najechany przez Tatarów - wówczas jednak klasztor się obronił za wstawiennictwem dwóch hetmanów kozackich: Piotra Doroszenki i Iwana Mazepy. Na początku XVIII w. klasztor hojnie obdarował car Piotr I, który w tej okolicy spotkał się z królem polskim Augustem II. W 1721 krechowscy mnisi przyjęli unię i rozpoczęli wznoszenie nowych, murowanych obiektów.

Według Słownika Geograficznego w klasztorze przechowywano oryginalne przywileje z własnoręcznymi podpisami Władysława IV, Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, opatrzone wielkimi pieczęciami. (...) są tu także kwity na małych skrawkach pergaminu po turecku pisane, wydawane niegdyś przez wojsko nieprzyjacielskie oblężonym na znak otrzymanych w okup pieniędzy. (...) Przechowywana była także bardzo ciekawa korespondencja z hetmanem Doroszenką^[5].

W klasztorze znajdują się dwie ikony, uznawane przez pielgrzymów za cudowne: św. Mikołaja (przywieziona tu według tradycji przez założyciela - schimnika Joiła) oraz Matki Boskiej Werchrackiej, które na początku lat 90. wróciły do krechowskiego klasztoru (w czasach ZSRR był tu dom dziecka i szkoła rolnicza).

Od kilku lat klasztor, w kształcie nieregularnego pięcioboku, jest odbudowany i otoczony murem obronnym, a w narożnikach zachowały się 3 baszty, z których jedna, północno-wschodnia - pełni obecnie funkcję dzwonnicy. Rolę głównej świątyni klasztoru pełni dziś murowana cerkiew św. Mikołaja z I połowy XVIII wieku, zbudowana na planie krzyża. Jest to świątynia obronna, o czym świadczą niewielkie okna i spora grubość murów. Wnętrze jest ubogie (co jest skutkiem kilkudziesięcioletnich rządów komunistów), ponownie wiszą tu wspomniane wyżej dwie cudowne ikony. Obok kościoła korpus klasztorny z II połowy XVIII wieku oraz XX-wieczny gmach nowicjatu. Na głównym dziedzińcu klasztoru w ostatnich latach odrestaurowano drewnianą cerkiew Przemienienia Pańskiego, obok niej pomnik Bohdana Chmielnickiego, upamiętniający jego wizytę w Krechowie w 1648.

Pałac i kościół

pałac króla Polski Jana III Sobieskiego częściowo rozebrany przez Micewskich, którzy pozostawili jego prawe skrzydło. Na piwnicami części głównej wzniesiono nowy dwór. Obiekt został zniszczony w 1944 r. a otaczający park wycięty^[6]
Ruiny kościoła katolickiego w Krechowie

W Krechowie zmarł Tadeusz Rutowski.

Przypisy

↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
↑ Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie. – Lwów, 1870. – T. 14 / [oprac. O. Pietruski, X. Liske]. – S. 468. – 3497
↑ KRECHÓW. Dawna kaplica bez wezwania (193?). Lwowski obw., Lwowski r-n (Żółkiewski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-30] .
↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1134, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
↑ Krechów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 656 .
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 331-333, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

Bibliografia

Ilustrowany Przewodnik po Galicyi, opr. Dr Mieczysław Orłowicz wyd. Karol Kwieciński, Lwów 1919

Linki zewnętrzne

Krechów (po rus. ''Krechiw''), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 654 .
zdjęcia z Krechowa
Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

[1] Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.

[2] Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie. – Lwów, 1870. – T. 14 / [oprac. O. Pietruski, X. Liske]. – S. 468. – 3497

[3] KRECHÓW. Dawna kaplica bez wezwania (193?). Lwowski obw., Lwowski r-n (Żółkiewski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-30] .

[siekierka-4] SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1134, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

[5] Krechów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 656 .

[Aftanazy-6] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 331-333, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]