Jaćmierz

Jaćmierz
	wieś
	; Rynek w Jaćmierzu
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Zarszyn
Wysokość	398 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	790
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-532
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0362884
	Położenie na mapie gminy Zarszyn Jaćmierz
	Położenie na mapie Polski Jaćmierz
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Jaćmierz
	Położenie na mapie powiatu sanockiego Jaćmierz
	49°37′13″N 22°01′09″E/49,620278 22,019167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaćmierz – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zarszyn^[6]^[4].

Miejscowość położona jest na terenie dołów jasielsko-sanockich, w okolicy przeważają gleby bardzo żyzne, I klasy.

Jaćmierz uzyskał lokację miejską przed 1437 rokiem, zdegradowany w 1896 roku^[7]. Na przełomie XVI i XVII wieku Jaczmirz położony był w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[8]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jaćmierz. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa krośnieńskiego.

W 2020 Jaćmierz zamieszkiwało 801 osób^[2].

W 2013 roku przy Szkole Podstawowej w Jaćmierzu oddano do użytku Miasteczko Ruchu Drogowego. Wybudowane Miasteczko Ruchu Drogowego przeznaczone jest przede wszystkim dla rowerzystów i motorowerzystów oraz dla młodszych dzieci w celu nauki poruszania się jako piesi^[5]

Integralne części wsi

Integralne części wsi Jaćmierz^[6]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0362890	Stefanówka	część wsi

Historia

Za panowania Kazimierza Wielkiego w miejscu dzisiejszego Jaćmierza powstała niewielka osada. W 1390 rycerz Fryderyk Myssnar z Miśnii otrzymał wieś jako dar za zasługi wojenne od Władysława Jagiełły. W dokumencie z 1390, dotyczącym Jaćmierza w opisie granic wymieniono „...campum dictum Dlugie pole”. W 1390 król Władysław nadaje przywilej dla wsi Jaćmierz, której granice biegną, m.in. do potoku Siedliska, a tym potokiem do bagna.

W 1427 w dokumentach figuruje Jaćmierz, kiedy to Piotr Mleczko z Jedlicza, pożycza szlachetnemu Fryderykowi z Jaćmierza 100 marek. Prawa miejskie Jaćmierz ma od 1437. Miasto stanowiło następnie własność rodu Jacimierskich, którzy wywodzili się od wspomnianego Fryderyka Myssnara, z których Jan Jaćmierski podpisał w 1464 konfederację szlachty ze Lwowem. Nazwę miejscowości dawniej zapisywano jako: Oppido Iaczymyrz (1437), Iaczymyerz (1484), Jaczmyerz (1508), Jacimierz (1653). W owym czasie miejscowość leżała w dawnym województwie ruskim (ziemia sanocka). W 1460 odnotowano pierwszych rajców miejskich Michaela Naydethera i Stanisława Steala, którzy złożyli podpisy z okazji fundacji kościoła przez Fryderyka pana na Jaćmierzu. Pod koniec XV wieku własność Jakuba Pieniążka od 1493 wojskiego sanockiego, starosty sanockiego oraz jego żony Anny Zarszyńskiej, córki Stanisława Zarszyńskiego. W 1492 roku dobra Jaćmierz z przyległościami Jan Amor Tarnowski Junior kupił od braci Mikołaja, JanaBartłomieja Frysztackich za 4000 złotych węgierskich^[9].

W II poł. XVI w. Jaćmierz był własnością Stanisława Drohojowskiego – kasztelana przemyskiego herbu Korczak (zm. ok. 1583) sekretarza królewskiego. Od 1558 funkcjonował dość krótko, zbór ewangelicki, kalwiński, a mecenasem kościoła był Stanisław Drohojowski kasztelan przemyski. Zbór przetrwał do najazdu tatarskiego w roku 1624.

Grunty miejskie dzielą się w tym czasie na niwy Piernikówka, Obszary, Podłe Błonie i Janikówka. W XVII Jaćmierz był własnością Adama Bala – chorążego przemyskiego (zm. ok. 1646), w 1634 r. ożenionego z Reginą Konstancją z Konar. Potem Jaćmierz należał do wdowy po Adamie Balu. W XVIII do Śleszyńskiego, kasztelana brzeskiego, potem do wdowy Anastazji Grabowskiej Śleszyńskiej.

W 1795 Jaćmierz należał do Stanisława Grodzickiego herbu Łada, który zmarł bezpotomnie w roku 1818. W następnym roku bratanek Stanisława, Feliks Grodzicki, sprzedał Jaćmierz wraz z Posadą Jaćmierską Dolną, Posadą Jaćmierską Górną i Chmurówką Sebastianowi Ostaszewskiemu herbu Ostoja. Ten z kolei przepisał te dobra w roku 1832 swej córce, Marii z Ostaszewskich, żonie Franciszka Grotowskiego, po których dziedziczył ich syn, Leon Grotowski (ur. 1834, poseł do Rady Państwa), żonaty z Marią z hr. Starzeńskich (ur. 1845). Po Leonie i Marii Grotowskich dobra jaćmierskie otrzymał w spadku ich syn, Władysław Grotowski (1871-1930), żonaty ze Stanisławą z Dydyńskich. Ostatnim właścicielem był syn Władysława i Stanisławy Grotowskich, Franciszek (1906-1962). Po II wojnie światowej jego majątek został przejęty przez Skarb Państwa.

W Jaćmierzu od czasów lokacji miasta odbywały się trzy jarmarki w roku: 12 marca, 8 maja i 24 czerwca. Targi odbywały się co tydzień. Handlowano bydłem i końmi oraz drobnicą. W interesach przyjeżdżali kupcy z odległych stron. Z końcem XVIII w. notował Ewaryst Andrzej, hr. Kuropatnicki w swym "Opisaniu królestw Galicyi i Lodomeryi": Jaćmierz. Domu Grodzkich; wieś bardziej niż miasteczko, tak sławne ma jarmarki na konie i woły, iż dla koni szlachty i kupców z krakowskiego, sandomirskiego, z Węgier i Galicyi wielka liczba; a dla wołów kupców z Czech, Szląska, Morawy, Polski bardzo wiele bywa^[10].

Do majątku Grotowskich należała jedna z największych w całej Galicji hodowla bydła zarodowego rasy simentalskiej i berneńskiej sprowadzonego ze Szwajcarii. Od tamtych czasów tradycję hodowlaną simentali podtrzymuje ośrodek bydła zarodowego w Odrzechowej. Istniały cechy rzemieślnicze, stolarski, ślusarski, tkacki, garncarski, garbarski – największym był cech szewski. Pod koniec XIX w. do nowych zajęć doszło chmielarstwo, a zbyt zapewniał nowo otwarty browar w Zarszynie. W 1880 miasto liczyło 145 domów oraz 840 mieszkańców, wyłącznie Polaków.

W 1898 miasteczko (nm. Markt) liczyło 148 domów oraz 716 mieszkańców, w tym 650 rzymskich katolików oraz 52 żydów, językiem polskim posługiwało się 716 osób. Powierzchnia miasta wynosiła 4,06 km². Obszar dworski z folwarkiem Stefanówka wynosił 3,56 km² i zamieszkany był przez 32 osoby.

Całkowicie zniszczony przez armię rosyjską w 1915 r.

W roku 1929 miasteczko liczyło 620 mieszkańców, właścicielem większościowym był Leon Grotowski. W miasteczku funkcjonowała Kasa Stefczyka i Spółdzielnia Rolnicza. Działalność usługową prowadzili handlarz bydła Wilner A., kowal Lutecki S., rzeźnik Musiał k., sklepy E. Silbermana i B. Smolnickiego oraz gospoda K. Wilnera.

Obwód sanocki AK wydawał w czasie okupacji, tygodnik pt. Przegląd Tygodniowy wychodzący w Jaćmierzu pod red. Jana Radożyckiego.

Benedykt Gajewski stworzył publikację pt. Jaćmierz. Zarys monograficzny (2003).

Kalendarium

1437 lokacja miasta na prawie magdeburskim;
1460 fundacja Fryderyka Jaćmirskiego syna Fryderyka Myssnara z Miśnii dla kościoła;
1530 i 1556 napad zbójników beskidzkich na miasto;
1558-1624 kościół zostaje zamieniony na zbór protestancki;
1624 spalenie kościoła przez Tatarów;
1640 budowa nowego drewnianego kościoła fundacji Jana Kantego Oleszko;
1646 dotacja dla kościoła fundacji Reginy Konstancji z Konar Balowej, wdowie po Adamie Balu chorążym przemyskim;
1664 erygowanie i poświęcenia przez biskupa przemyskiego Stanisława Sarnowskiego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny i Wszystkich Świętych;
1737 pożar kościoła;
1760 budowa kościoła fundacji Anastazji Grabowskiej Sleszyńskiej, poświęcenie w 1798;
1892 założono Kółko Rolnicze;
1897 zostały założone dwie Ochotnicze Straże Pożarne w mieście Jaćmierzu i Posadzie Jaćmierskiej;
1899 wybudowano sześcioklasową szkołę powszechną do której, uczęszczały dzieci i młodzież z okolicznych miejscowości: Górek, Bażanówki, Wzdowa i Strachocin;
w XIX w. w pełnił funkcję centrum kulturalnego. W latach międzywojennych działał Klub Kawalerów, który organizował życie społeczno-kulturalne, działały dwa Koła Gospodyń w Jaćmierzu i Posadzie Jaćmierskiej;
2005 rewitalizacja rynku w Jaćmierzu.

Religia

W Jaćmierzu znajdują się dwa kościoły parafialne:

rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia NMP;
polskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Architektura sakralna

Rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wzniesiony został w poł. XVII w. Zniszczony przez pożar w 1737, został odnowiony i przebudowany w 1760. Rozbudowa objęła m.in.: wzniesienie dwóch wież i kruchty w fasadzie zachodniej, powiększenie zakrystii, wydzielenie trzech naw we wnętrzu. W XIX w., dobudowano do nawy dwie kaplice tworzące rodzaj transeptu. Kościół w Jaćmierzu jest jednym z nielicznych dwuwieżowych kościołów drewnianych naśladujących architekturę murowaną.
Polskokatolicki, kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, drewniany, zbudowany w 1925.

Obiekty zabytkowe

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaćmierzu (przy nim działa Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaćmierzu);
pozostałości zespołu dworskiego (park i spichrz);
szkoła elementarna z 1899;
domy w rynku: pierwszy z poł. XIX, pocz. XX (nr 68), drugi, tzw. Kasa Szewczyka z 1935 (nr 137);
zabudowa rynku;
kaplica grobowa rodziny Ostaszewskich i Grotowskich z 1827 na cmentarzu;
kapliczki przydrożne z XIX w.

Osoby związane z Jaćmierzem

Zbigniew Białecki (wynalazca) – polski chemik
Edward Gniewosz – honorowy obywatel z 1892^[11]
Maciej Augustyn – polski pisarz, autor artykułów opisujących dawne Bieszczady w miesięczniku „Bieszczad”^[12];
Maria Augustyn, z domu Musiał (1910-1997) – nauczycielka, poseł na sejm PRL;
Leon Grotowski – poseł do Rady Państwa, członek rady powiatu sanockiego, właściciel dóbr
Stanisław Haduch (1844-1917) – budowniczy oraz pierwszy dyrektor gimnazjum w Jaćmierzu, upamiętniony tablicą pamiątkową ustanowioną w 1964 na gmachu starej szkoły w Jaćmierzu z inicjatywy Józefa Stachowicza, wykonaną przez Romana Tarkowskiego^[13];
Stanisław Haduch, lekarz i oficer^[14]
Stanisław Jakiel – w latach 1957-1983 biskup sufragan Diecezji przemyskiej;
Janusz Konieczny – senator RP w latach 2001–2005;
ks. Bronisław Józef Kraus (ur. 1 lutego 1923 w Jaćmierzu) – s. Stanisława i Zofii z d. Ochęduszko. Uczestnik kampanii wrześniowej, męczennik więzienia hitlerowskiego w Nowym Sączu;
Mieczysław Malik (1921-1990) – rzeźbiarz ludowy;
Tadeusz Jan Ochęduszko – major piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Józef Stachowicz (1900-1985) – pedagog, polonista, organizator tajnego nauczania w pow. sanockim w okresie okupacji;
Henryk Stankiewicz (1900-1942) – działacz ludowy w okresie międzywojennym, prezes PSL w latach trzydziestych, łącznik AK w latach II wojny św, twórca BCh na terenie powiatu sanockiego. Zastrzelony przez gestapo 21 września 1942^[a];
Jan Szot – działacz ludowy, społecznik organizator OSP w Posadzie Jaćmierskiej i Jaćmierzu, założyciel Kółka Rolniczego w Posadzie Jaćmierskiej;
Roman Wolański – w II wojnie światowej kurier „Roman” w Jaćmierzu.
Zbigniew Ząbkiewicz – rzeźbiarz ludowy.
Zygmunt Żyłka-Żebracki – kawaler Krzyża Złotego i Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Drogi krajowe

Wieś położona jest 5 km od drogi krajowej nr 28 Zator – Wadowice – Nowy Sącz – Gorlice – Biecz – Jasło – Krosno – Sanok – Medyka.

Zobacz też

Posada Jaćmierska

Uwagi

↑ Źródło kronika PSL powiat sanocki.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43042
↑ ^a ^b Raport o stanie Gminy Zarszyn za rok 2022. s.4
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 368 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b ^c ^d Start [online], zarszyn.pl [dostęp 2019-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06] (pol.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 34-35.
↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
↑ Łukasz Winczura, Hetman hetmanów. Jan Amor Tarnowski (1488–1561), Kraków [b.d. w.], s.
↑ Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: "Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi", Przemyśl 1786, s. 59
↑ Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 133, s. 4, 13 maja 1892.
↑ Bieszczad – Katalog.Czasopism.pl [online], katalog.czasopism.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
↑ Zbigniew Wawszczak. „Tajne nauczanie – trudna historia mego pokolenia”. „Nowiny”, s. 5, Nr 83 z 9-10 kwietnia 1983.
↑ Książki nadesłane. Stanisław Haduch: W służbie Eskulapa. „Nowiny”, s. 5, Nr 213 z 12-13 września 1987.

Bibliografia

Prof. Adam Fastnacht, Osadnictwo Ziemi Sanockiej.
AGZ.
Prof. Przemysław Dąbkowski, Stosunki narodowościowe Ziemi Sanockiej w XV stuleciu, Lwów 1921.
Józef Stachowicz, Monografia Jaćmierza.
Księga Praw i Realności Parafii Jaćmierz.

Linki zewnętrzne

Jaćmierz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 358 .
zapomniana fortalicja Jaćmirskich
Historia Żydów w Jaćmierzu na portalu Wirtualny Sztetl

[15] Źródło kronika PSL powiat sanocki.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43042

[rap-2] Raport o stanie Gminy Zarszyn za rok 2022. s.4

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 368 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[autonazwa1-5] Start [online], zarszyn.pl [dostęp 2019-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06] (pol.).

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[7] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 34-35.

[8] Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.

[9] Łukasz Winczura, Hetman hetmanów. Jan Amor Tarnowski (1488–1561), Kraków [b.d. w.], s.

[10] Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: "Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi", Przemyśl 1786, s. 59

[11] Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 133, s. 4, 13 maja 1892.

[12] Bieszczad – Katalog.Czasopism.pl [online], katalog.czasopism.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).

[13] Zbigniew Wawszczak. „Tajne nauczanie – trudna historia mego pokolenia”. „Nowiny”, s. 5, Nr 83 z 9-10 kwietnia 1983.

[14] Książki nadesłane. Stanisław Haduch: W służbie Eskulapa. „Nowiny”, s. 5, Nr 213 z 12-13 września 1987.

[b-16] ↑ ^a ^b ^c ^d gmina częściowo przecięta granicą 1939–41

[a-17] ursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

[A]

[B]

Wsie	Bażanówka Długie Jaćmierz Nowosielce Odrzechowa Pastwiska Pielnia Posada Jaćmierska Posada Zarszyńska Zarszyn
Osada leśna	Grędówka
Integralne części wsi	Brzeg Granicznik Huczkowa Koszary Łazy Madraszówka Mroczkówki Odrzechówki Osiedle Stefanówka Strachanów Wólka Wygoda Za Dudyńcami Zawisłocze Zeniówka

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)