Onddo pinu
| Onddo pinua | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Iraute egoera | ||||||||||||||||||||||||||||
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Boletales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Boletaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Boletus | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Boletus pinophilus | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Onddo pinua (Boletus pinophilus) Boletaceae familiako onddoa da.[1]
Sinonimoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Onddo horri onddo beltz kaskagorri, kaskabeltz edo onddo gorria esaten zaio.
Latinezko sinonimoak:
- Boletus aestivalis var. pinicola (Vittad.) Sacc
- Boletus edulis var. pinicola Vitt.
- Boletus edulis f. pinicola (Vittad.) Vassilkov
- Boletus pinicola (Vitt.) Venturi
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 20 cm-ko dametrora iristen da, baina ia bikoitza izan dezake. Normalean kapela oso erregularrekoa. Hasieran hemisferikoa da eta gero ganbila. Azala belusatua du, pruinosoa eta kaoba kolore berdina du denean, argitxoagoa edo iluntxoagoa. Kapelaren ertza geruza zuri-horixka batez estalita dago gaztetan.
Tutuak: Nahiko luzeak, oinari itsatsiak, hasieran zuriak eta heltzen denean hori bihurtzen direnak.
Poroak: Lehenengo zuriak, gero horiak eta azkenean oliba kolorekoak; oso estu eta finak, neurri desberdinekoak, ez dira urdintzen ukitzean.
Hanka: Lodia, trinkoa, oso gogorra eta sabelduna. Hasieran zurixka eta gero marroixka. Sare gorrixka batekin, ia oinarriraino.
Haragia: Zuria, baina kapelaren azalaren azpian kolore marroi-ardotsua du. Airearekin ez da kolorez aldatzen eta zapore gozoa eta usain atseginak ditu.[2]
Etimologia: Boletus terminoaren etimologia eztabaidagarria da. Pinophilus berriz, latinetik dator, pino-tik eta grezieratik philos-etik, maitatua, beraz, pinuen maitalea, bere habitat nagusiagatik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bikaina. Boletus edulis, Boletus aereus, Boletus reticulatus bezala. Beste espezien aurretik agertzen da eta kalitate onenetakoa du.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Boletus aereus-en antza du, eta kapelaren eta oinaren tonu gorrixkengatik bereizten da, eta batez ere kapelaren azalpean dagoen haragiaren koloreagatik.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udaberriaren erdialdetik udazkenera arte bizi da koniferoen basoetan eta baso mistoetan, baina baita pago eta haritzeran ere .[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europa osoan eta mendebaldeko Asian. Pinu sail exotikoetan (Pinus sylvestris adibidez), Ipar Amerikako ekialdean, Mexikon, Hegoafrikan eta Zeelanda Berrian ere badago.
Galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas.. Diputacion foral de vizcaya, 397 or. ISBN 84-505-1806-7..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 481 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 43 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 168 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Onddo pinua Errotari mikologia elkartearen webgunean
- (Ingelesez) Boletus pinophilus Mycobank-en
Datuak: Q1415435
Multimedia: Boletus pinophilus / Q1415435